

คุณเป็นใครในนพลักษณ์ ? รู้จัก Enneagram ศาสตร์แห่งการเข้าใจผู้คนผ่านบุคลิกภาพ 9 ลักษณ์
Health / Mind
18 Aug 2025 - 5 mins read
Health / Mind
SHARE
18 Aug 2025 - 5 mins read
อยากรู้ไหม ? คุณเป็นคน ‘ลักษณ์’ ไหน ?
คำว่า ‘ลักษณ์’ ในที่นี้มาจาก ‘นพลักษณ์’ หรือ Enneagram ซึ่งเป็นศาสตร์โบราณที่แบ่งพื้นฐานนิสัยใจคอและบุคลิกภาพแก่นแท้ของคนเอาไว้ 9 ลักษณะ
เพราะแต่ละคนมีมุมมองต่อโลก มีแรงจูงใจ และมีแรงขับเคลื่อนภายใน ซึ่งผลักดันให้แสดงพฤติกรรมหรือบุคลิกลักษณะออกมาแตกต่างกันไปตามลักษณ์เฉพาะตัว นพลักษณ์จึงเป็นศาสตร์ที่ใช้ทำความเข้าใจตัวตนทั้งของตัวเองและผู้อื่นได้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น เพื่อเสริมสร้างและรักษาความสัมพันธ์ที่ดีและแน่นแฟ้นต่อกัน
ส่วนประโยชน์ข้อสำคัญที่ทุกคนจะได้จากการรู้จักนพลักษณ์ คือการรู้เท่าทันการกระทำและการตัดสินใจ ซึ่งมีส่วนช่วยพัฒนาตัวเองให้เป็นคนใหม่ในแบบที่ดีขึ้นต่อเนื่อง ขณะเดียวกันก็สามารถปรับตัวเพื่อเข้าหาและรับมือคนลักษณ์อื่น ๆ ได้ดีกว่าเคย
แต่ก่อนจะไปทำความรู้จักกับบุคลิกภาพทั้ง 9 ลักษณ์ LIVE TO LIFE อยากชวนทุกคนเริ่มต้นด้วยการทำแบบทดสอบนพลักษณ์ เพื่อให้ได้คำตอบว่า คุณเป็นคนลักษณ์ไหน ?
แบบทดสอบนพลักษณ์
คำชี้แจง
- อ่านชุดข้อความให้ครบทั้ง 9 ชุด (เรียงตามลำดับ A-I) แล้วประเมินลักษณะบุคลิกภาพของตัวเองว่า สอดคล้องกับชุดข้อความไหนมากที่สุด ให้เลือกชุดข้อความนั้นเป็นคำตอบ
- เนื้อหาข้อความแต่ละชุด เป็นการบรรยายถึงลักษณะบุคลิกภาพที่แตกต่างกัน 9 แบบเท่านั้น ไม่ได้มีเจตนาบรรยายบุคลิกภาพของใครคนใดคนหนึ่ง และไม่ได้ตัดสินว่าข้อความชุดไหนเป็นลักษณะเด่นหรือด้อยกว่าชุดอื่น ๆ
- ในข้อความแต่ละชุด อาจมีบางประโยคที่บรรยายลักษณะไม่ตรงหรือไม่ใกล้เคียงกับบุคลิกภาพของผู้ทำแบบทดสอบ ให้พิจารณาจากภาพรวมมากกว่าประโยคใดประโยคเดียว
- ถ้ายังตัดสินใจเลือกไม่ได้ เช่น ลังเลระหว่างชุดข้อความ 2 ชุด ให้ลองนึกถึงคนใกล้ชิดว่า เขาจะเลือกชุดข้อความไหนมาบรรยายลักษณะบุคลิกภาพให้คุณ แล้วเลือกชุดข้อความนั้นเป็นคำตอบ
- สามารถเลือกชุดข้อความที่บรรยายลักษณะบุคลิกภาพตรงกับตอนที่คุณมีอายุ 20-30 ปี เป็นคำตอบได้ เพราะเป็นช่วงอายุที่ลักษณะบุคลิกภาพมักแสดงออกมาเด่นชัดที่สุด
- หลังจากเลือกชุดข้อความได้แล้ว ให้ดูเฉลยท้ายบทความ
ชุดข้อความ A ฉันมองตัวเองว่าเป็นคนเงียบ ๆ เป็นคนช่างคิดช่างวิเคราะห์ แต่คงจะดีไม่น้อย ถ้าฉันได้ใช้เวลาอยู่กับตัวเองตามลำพังมากกว่าจะต้องอยู่กับคนมากหน้าหลายตา ฉันชอบสังเกตความเป็นไปของผู้คนและสิ่งต่าง ๆ รอบตัวอยู่ห่าง ๆ มากกว่าจะเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับเรื่องใดหรือพัวพันกับใคร ฉันไม่ชอบให้ใครมาเรียกร้องอะไรจากฉันมากนัก หรือมาคาดหวังให้ฉันบอกเรื่องที่รู้และสังเกตเห็น ฉันเข้าถึงอารมณ์ความรู้สึกของตัวเองได้ดีกว่าเมื่อเป็นอิสระจากผู้คน โดยเฉพาะตอนที่อยู่ตัวคนเดียว ไม่ได้ใช้เวลาอยู่กับคนอื่น
ฉันมักจะรู้สึกเพลิดเพลินใจกับประสบการณ์ชีวิตในอดีตที่ผ่านมา ฉันมีความสุขทุกครั้งที่ได้นึกย้อนคิดและทบทวนถึงความหลัง ฉันไม่เคยรู้สึกเบื่อหน่ายเลยสักนิดกับการอยู่ตามลำพังคนเดียว เพราะฉันรักสันโดษ เป็นความพึงพอใจส่วนตัวที่จะมีชีวิตเรียบง่าย ไม่ซับซ้อน พึ่งตนเอง และเป็นอิสระจากผู้คน ต้องไม่มีคนอื่นเข้ามาเกี่ยวข้องกับฉันมากนัก ชีวิตของฉันเป็นชีวิตที่ต้องการสงวนความสบายใจ ความตื่นเต้น และความสุขล้นเอาไว้ภายในใจ แล้วฉันก็ต้องปกป้องเวลาและพลังงานเอาไว้ใช้กับตัวเองเงียบ ๆ ด้วย |
ชุดข้อความ B ฉันสามารถมองเห็นเรื่องราวต่าง ๆ จากทุกแง่มุมได้อย่างง่ายดาย ฉันเห็นทั้งข้อดีและข้อเสียครบทั้งหมด ความสามารถนี้เองทำให้ฉันทำหน้าที่เป็นคนกลางคอยไกล่เกลี่ยให้ความช่วยเหลือคนอื่น ๆ เพื่อคลี่คลายและแก้ไขความขัดแย้งได้ดี แต่กลับกลายเป็นว่าในหลาย ๆ ครั้ง ฉันมักจะใส่ใจกับจุดยืน แผนการ และเรื่องราวของคนอื่น ๆ มากกว่าเรื่องสำคัญของตัวเอง จนบางทีฉันก็ตอบตัวเองไม่ได้ว่า จริง ๆ แล้วฉันต้องการอะไร และอะไรคือสิ่งที่มีความสำคัญมากที่สุดสำหรับฉัน
บางครั้งฉันดูเป็นคนที่ตัดสินใจอะไรไม่ได้ เพราะฉันมักจะหลีกเลี่ยงความขัดแย้งหรือการปะทะด้วยการทำในสิ่งที่คนอื่นต้องการก่อน จึงดูเป็นเรื่องปกติมาก ถ้าความสนใจและใส่ใจของฉันจะถูกหักเหไปที่งานเล็ก ๆ แทนงานสำคัญที่ฉันกำลังพยายามทำอยู่ ผู้คนรอบข้างมักมองเห็นฉันเป็นคนง่าย ๆ ใจดี และน่าคบหา เพราะว่าฉันไม่ค่อยขัดใคร (ถ้าไม่จำเป็นจริง ๆ) ยกเว้นเรื่องหนักหนาสาหัส ฉันไม่ชอบแสดงความโกรธออก เพราะไม่เกิดประโยชน์กับใครเลย ฉันมองโลกแง่ดีและมีความหวัง ฉันชอบชีวิตที่สบาย สงบ และกลมกลืนไปกับทุกคน |
ชุดข้อความ C ความยอดเยี่ยม และความเป็นเลิศในสิ่งที่ฉันทำ คือแรงจูงใจที่สำคัญในชีวิตของฉัน เพราะตลอดเวลาที่ผ่านมา ฉันได้รับการยอมรับจากผลงานที่สำเร็จเสมอ ฉันทำอะไรได้หลายอย่าง และมักจะประสบความสำเร็จในเกือบทุกอย่างที่ลงมือทำ ฉันเชื่อว่าคุณค่าของตัวเองขึ้นอยู่กับผลงานที่ทำสำเร็จ และการยอมรับที่ฉันได้มาจากความสำเร็จนั้น ฉันให้ความสำคัญกับสิ่งที่ฉันทำอย่างมาก ฉันจึงมีสิ่งที่ต้องทำเยอะไปหมด จนไม่เคยมีเวลาพอ ทำให้ฉันต้องตัดเรื่องส่วนตัวออกไปก่อน เพื่อจะได้ทำงานต่าง ๆ ให้เสร็จลุล่วง
ฉันเป็นคนที่ไม่สามารถอยู่เฉย ๆ โดยไม่ทำอะไรไม่ได้ และทนไม่ได้เลยกับคนที่ทำให้ฉันเสียเวลาโดยใช่เหตุ ถ้าฉันเห็นว่างานที่คนอื่นทำอยู่นั้น ไม่มีความคืบหน้าหรือไม่ใกล้เสร็จสักที ฉันจะอยากเข้าไปทำแทนทันที ฉันรู้สึกดีทุกครั้ง เมื่อถูกคนอื่นมองเห็นว่าฉันเป็นคนที่ควบคุมสถานการณ์และจัดการสิ่งต่าง ๆ ให้เป็นไปตามที่ควรจะเป็นได้ แต่อย่าเข้าใจฉันผิดไป แม้ว่าฉันจะชอบการแข่งขันและความทะเยอทะยาน แต่ฉันก็ยังทำงานเป็นทีมกับคนอื่น ๆ ได้ดีมากเหมือนกันนะ |
ชุดข้อความ D ฉันเป็นคนมองโลกในแง่ดี และสนุกกับการทำสิ่งที่แปลกใหม่และน่าสนใจเสมอ สมองของฉันตื่นตัวมากเป็นพิเศษ ถ้าได้คิดถึงเรื่องอะไรก็ตามที่ชวนให้รู้สึกสนุกและตื่นเต้น ฉันชอบเชื่อมโยงความคิดในหัวที่ตอนแรกดูเหมือนไม่น่าจะเกี่ยวข้องกัน ให้กลายมาเป็นภาพรวมที่ชวนให้รู้สึกรื่นรมย์ ถ้ามีสิ่งที่ต้องทำหลาย ๆ อย่าง ฉันชอบเลือกทำสิ่งที่ตัวเองสนใจก่อนเป็นอันดับแรกเสมอ แล้วฉันก็มีพลังงานมากมายที่จะอุทิศให้กับการทำสิ่งนั้นอย่างเหลือเฟือ
ในการทำงาน ฉันชอบมีส่วนร่วมตั้งแต่เริ่มแรก โดยเฉพาะในช่วงของการวางแผน เพราะจะมีงานให้ฉันเลือกทำได้ตามความถนัดและความสนใจ แต่เวลาที่ฉันหมดความสนใจในสิ่งใดไปแล้ว ก็เป็นเรื่องยากที่จะให้ฉันทนอยู่กับสิ่งนั้นต่อไป ฉันจะรู้สึกเบื่อหน่ายทันที ถ้าต้องปล่อยตัวเองให้จมปลักอยู่กับงานที่ซ้ำซากจำเจ และถ้ามีสิ่งใดทำให้ฉันรู้สึกแย่หรือรู้สึกไม่ดี ฉันจะเปลี่ยนไปทำอย่างอื่นแทน หรือหันไปสนใจความคิดอื่นที่น่าพอใจมากกว่า เพราะฉันเชื่อว่าคนเราสมควรมีชีวิตที่สนุกและน่ารื่นรมย์อยู่ตลอด |
ชุดข้อความ E ฉันรู้สึกว่าตัวเองแตกต่างจากคนอื่น ฉันเป็นคนที่อ่อนไหวง่ายและเปี่ยมล้นไปด้วยอารมณ์ร่วมท่วมท้น บ่อยครั้งฉันจึงรู้สึกว้าเหว่ เพียงเพราะเข้าใจว่าคนอื่น ๆ คงไม่เข้าใจความรู้สึกของฉัน ในสายตาคนอื่น อาจมองเห็นพฤติกรรมของฉันที่แสดงออกมาจากความรู้สึกแรงกล้าว่าดูล้นเหมือนเล่นละคร และมักวิจารณ์ตัวฉันว่ามีอารมณ์ร่วมกับเรื่องต่าง ๆ มากเกินไป ถึงอย่างนั้น ฉันยังคงยึดมั่นในความเชื่อส่วนตัวว่า คนเราเชื่อมโยงกันได้ด้วยการรับรู้อารมณ์ที่ลึกซึ้งและการมีประสบการณ์ร่วมกันจะช่วยสร้างความสัมพันธ์ที่ดี
ฉันอาจเป็นคนช่างฝัน ฝันอยากได้และพยายามไขว่คว้าในสิ่งที่ตัวเองยังไม่มี และละเลยในสิ่งที่มีอยู่แล้ว โดยเฉพาะเรื่องความสัมพันธ์ ฉันจึงรู้สึกเหงาเศร้าที่ตัวเองไม่ค่อยได้ดูแลความสัมพันธ์ให้ดีอย่างที่ควรจะเป็น จนบางครั้งฉันก็นึกสงสัยว่า ทำไมคนอื่น ๆ ดูเหมือนจะมีอะไรมากกว่าฉันเสมอ เช่น มีความสัมพันธ์ที่ดีกว่า มีชีวิตที่มีความสุขมากกว่า แต่สิ่งที่ทำให้ฉันไม่จมดิ่งอยู่กับความเศร้า คือการที่ฉันเข้าถึงสุนทรียภาพที่ละเอียดอ่อนได้ และสัมผัสถึงโลกภายในที่รุ่มรวยด้วยความรู้สึกและความหมายที่ลึกซึ้ง ทุกครั้งที่ฉันเชื่อในอารมณ์ ฉันรู้สึกว่าชีวิตไม่เคยหลงทาง |
ชุดข้อความ F ฉันมักจะจินตนาการถึงเหตุการณ์ที่แย่หรือเลวร้ายที่สุดซึ่งอาจเกิดขึ้นมาได้จริง ๆ เสมอ โดยเฉพาะเหตุการณ์ที่คุกคามต่อความปลอดภัยและความมั่นคงในชีวิต แล้วความรู้สึกของฉันก็พร้อมตอบสนองไวต่อสิ่งที่เป็นอันตรายหรือไม่ปลอดภัยได้ทุกเมื่อ ทำให้ฉันมีทางเลือกว่าจะหลีกเลี่ยงหรือตัดสินใจเดินหน้าชนเข้าไปปะทะกับสิ่งนั้นตรง ๆ เลยก็ได้ จินตนาการของฉันยังทำให้เป็นคนมีไหวพริบปฏิภาณ และมีอารมณ์ขันชนิดที่คนอื่นอาจคาดไม่ถึง ฉันอยากให้ชีวิตตั้งอยู่บนความชัดเจนและแน่นอนมากกว่านี้
ฉันเป็นคนช่างสงสัย จึงไม่ค่อยไว้ใจผู้คนและสิ่งต่าง ๆ รอบตัว ฉันมักมองเห็นข้อบกพร่องหรือจุดอ่อนในความคิดและพฤติกรรมของคนอื่น โดยเฉพาะคนที่มีอำนาจเหนือกว่า คนอื่นจึงมักมองว่าฉันเป็นคนเฉียบคม แต่หากถูกมองว่าเป็นผู้มีอำนาจเสียเอง ฉันจะรู้สึกอึดอัดทันที เพราะไม่อยากตกเป็นเป้าให้คนอื่นจ้องจับผิดเพียงเพราะคิดว่าฉันมีอำนาจ ฉันจึงรู้สึกสบายใจกว่า ถ้าได้เข้าข้างฝ่ายที่ด้อยโอกาสหรือฝ่ายเสียเปรียบในสังคม เมื่อใดก็ตามที่ฉันตกลงปลงใจกับใครหรืออุดมการณ์ที่ฉันเชื่อมั่นแล้วละก็ ฉันจะจงรักภักดีกับคนหรือสิ่งนั้นมาก ๆ |
ชุดข้อความ G ฉันเป็นคนที่ไวต่อความรู้สึกของคนอื่น ฉันมักจะรู้ได้ทันทีว่าคนอื่นต้องการอะไร โดยที่ยังไม่ต้องรู้จักคนคนนั้นอย่างลึกซึ้งด้วยซ้ำ แต่ในบางครั้งฉันก็รู้สึกว่าเป็นเรื่องน่าอึดอัดใจและน่าตะขิดตะขวงใจอย่างมาก เมื่อรู้ชัดถึงความต้องการหรือความรู้สึกส่วนตัวของคนอื่น โดยเฉพาะความรู้สึกทางลบ อย่างความเจ็บปวดและความรู้สึกไม่มีความสุข เพราะว่าลำพังตัวฉันเองก็ช่วยอะไรใครไม่ได้มากเท่าที่ใจของฉันอยากจะให้เป็น บ่อยครั้งที่ความรู้สึกขัดแย้งทำนองนี้ เกิดขึ้นในใจของฉันอย่างเงียบ ๆ
ฉันมักจะเสียสละตัวเองเพื่อช่วยคนอื่น จนบางครั้งฉันก็อยากจะให้ตัวเองหัดปฏิเสธคนอื่นได้ดีกว่านี้ ไม่อย่างนั้นฉันจะทุ่มเทพลังงานไปกับการใส่ใจดูแลคนอื่นมากกว่าดูแลตัวเอง แล้วฉันจะเสียความรู้สึกอย่างมาก หากมีใครคิดว่าฉันกำลังยุ่งจุ้นจ้าน ก้าวก่าย หรือควบคุมพวกเขา ทั้ง ๆ ที่ฉันกำลังตั้งใจทำความเข้าใจเรื่องราวทั้งหมดเพื่อให้ความช่วยเหลือเท่านั้น ฉันรู้สึกดีทุกครั้งที่ถูกมองว่าเป็นคนอบอุ่นและเป็นคนดี ความสัมพันธ์ที่ดีมีความหมายกับฉันมาก แล้วฉันก็พร้อมที่จะทุ่มเทตัวเองเต็มที่ เพื่อสร้างความสัมพันธ์ที่ดีนี้ให้เกิดขึ้น |
ชุดข้อความ H ฉันมักจะมองสิ่งต่าง ๆ และตัดสินเรื่องที่สำคัญกับชีวิตอย่างเด็ดขาด ถ้าใช่ต้องใช่ทั้งหมด ถ้าไม่ใช่ก็ไม่ใช่เลย ฉันคิดอย่างไรก็แสดงออกมาอย่างนั้น เป็นเรื่องยากมากถ้าจะห้ามไม่ให้แสดงความรู้สึกออกมาเวลาโกรธหรือโมโห ฉันเป็นคนเปิดเผยอย่างชื่อตรง ไม่เสแสร้ง ฉันชอบคนที่แสดงท่าทีตรงไปตรงมากับฉัน ถ้ามีใครเล่นไม่ซื่อ โกหก หรือพยายามใช้เล่ห์เหลี่ยม ฉันมักจะรู้ทัน ฉันไม่ค่อยเชื่อใจใคร จนกว่าจะมีใครที่พิสูจน์ตัวเองให้ฉันเห็นว่าไว้ใจได้
ฉันให้คุณค่ากับการเป็นคนเข้มแข็งและเป็นที่พึ่งพาได้ ฉันรู้สึกไม่พอใจเมื่อเห็นใครแสดงความอ่อนแอออกมา ยกเว้นถ้ามีเหตุผลที่ดีพอ หรือเห็นว่าคนนั้นกำลังพยายามปรับปรุงตัวให้เข้มแข็งขึ้นอยู่ ถ้าฉันไม่เห็นด้วยและไม่มีความเคารพในตัวคนที่มีอำนาจ ฉันมักจะไม่ทำตามคำสั่งหรือแนวทางที่คนนั้นวางเอาไว้ แล้วเลือกทำในแบบที่ฉันเชื่อและมั่นใจว่าใช่แทน ฉันพร้อมปกป้องและต่อสู้เพื่อคนที่ฉันรักเสมอ โดยเฉพาะในเวลาที่พวกเขาถูกปฏิบัติอย่างไม่เป็นธรรม ไม่สำคัญว่าผลลัพธ์จะออกมาชนะหรือแพ้ แต่อย่างน้อยพวกเขาต้องรู้ว่าฉันทุ่มสุดตัวเพื่อต่อสู้อย่างเต็มที่จริง ๆ |
ชุดข้อความ I ฉันเป็นคนที่มีมาตรฐานสูง โดยเฉพาะกับเรื่องงาน แล้วฉันก็คาดหวังไว้ว่า ทั้งตัวเองและคนอื่น ๆ ก็ต้องทำให้ได้ตามมาตรฐานนั้นด้วย เป็นเรื่องง่ายมากที่ฉันจะมองเห็นข้อผิดพลาดในสิ่งต่าง ๆ และบอกได้ด้วยว่าควรจะต้องแก้ไขข้อผิดพลาดนั้นให้ดีขึ้นอย่างไร หลายคนอาจมองเห็นฉันเป็นคนที่ชอบวิพากษ์วิจารณ์ทุกสิ่งทุกอย่างมากเกินไป หรือไม่ก็เห็นว่าเป็นคนประเภทชอบเรียกร้องความสมบูรณ์แบบไร้ที่ติ เพราะว่าฉันทนไม่ได้หากจะให้ทำเป็นมองไม่เห็นข้อผิดพลาดแล้วยอมรับสิ่งที่ไม่ถูกต้องเหล่านั้น
สำหรับฉันงานต้องมาก่อนความสนุกสนาน เมื่อได้รับผิดชอบทำงานอะไรสักอย่างแล้วละก็ ขอให้มั่นใจเลยว่าฉันจะตั้งใจทำสิ่งนั้นอย่างถูกต้องและสมบูรณ์แบบเสมอ ฉันจึงรู้สึกภูมิใจในตัวเองทุกครั้งที่ได้ทำงาน ฉันมักจะรู้สึกไม่พอใจที่สุด หากคนอื่นไม่ได้พยายามทำสิ่งต่าง ๆ อย่างที่ควรจะทำ หรือทำอะไรโดยไม่รับผิดชอบและไม่เป็นธรรม ถึงแม้ว่าไม่ได้แสดงความไม่พอใจออกมาอย่างเปิดเผยต่อหน้าคนคนนั้นก็ตาม เพราะฉันพยายามควบคุมความต้องการที่จะทำอะไรตามใจตัวเองเอาไว้ก่อน จนกว่าจะทำงานนั้นลุล่วง |
ทำความรู้จัก ‘นพลักษณ์’
ศาสตร์แห่งการเข้าถึงผู้คนและอยู่ร่วมกันอย่างเข้าใจ
ความน่าสนใจของนพลักษณ์ คือการเปิดโอกาสให้ทุกคนสังเกตและสำรวจตัวเอง โดยมองให้ลึกไปถึงแรงจูงใจและมุมมองต่อโลกของตัวเองที่คอยขับเน้นให้เกิดพฤติกรรมและสร้างบุคลิกเฉพาะบางอย่าง ซึ่งถูกกำหนดไว้ด้วยลักษณ์ใดลักษณ์หนึ่งจากทั้งหมด 9 ลักษณ์
โครงสร้างของนพลักษณ์ มีลักษณะเป็นแผ่นภาพวงกลมที่ประกอบด้วยเลข 1-9 แทนทั้ง 9 ลักษณ์ ซึ่งแต่ละลักษณ์ต่างก็มีลักษณะบุคลิกเฉพาะที่ต่างกัน นพลักษณ์จึงมีส่วนช่วยให้รู้จักตัวเองและเข้าถึงตัวตนของผู้อื่นได้อย่างเข้าใจ เพราะตัวตนของทุกคนไม่ได้มีแค่นิสัยใจคอที่แสดงออกมาให้เห็นภายนอก แต่ยังมีความนึกคิดที่เก็บไว้ภายในใจด้วย
นอกจากนี้ แต่ละลักษณ์ยังมี ‘ฐานแหล่งพลังงาน’ ที่ทำให้เกิดแรงขับเคลื่อนเป็นพฤติกรรมและบุคลิกภาพที่แตกต่างกัน ซึ่งแบ่งออกเป็น 3 ฐาน ดังนี้
- ฐานกาย หรือ ฐานท้อง (ลักษณ์ 8, ลักษณ์ 9 และลักษณ์ 1) ใช้พลังของสัญชาตญาณ ประสบการณ์ และการลงมือทำเป็นพลังขับเคลื่อนชีวิต ให้คุณค่ากับทักษะที่ตนเชี่ยวชาญ
- ฐานใจ (ลักษณ์ 2, ลักษณ์ 3 และลักษณ์ 4) ใช้พลังของอารมณ์และความรู้สึกเป็นพลังขับเคลื่อนชีวิต ให้คุณค่ากับการรับรู้ถึงอารมณ์ของกันและกัน
- ฐานหัว (ลักษณ์ 5, ลักษณ์ 6 และลักษณ์ 7) ใช้พลังของการคิดเป็นเหตุเป็นผลและความคิดสร้างสรรค์เป็นพลังขับเคลื่อนชีวิต ให้คุณค่ากับการใช้ความคิดและแสวงหาความรู้
ลักษณะพื้นฐานของทั้ง 9 ลักษณ์ต่อไปนี้ เหมาะสำหรับทำความเข้าใจนพลักษณ์ในระดับเริ่มต้นเท่านั้น เพราะศาสตร์นพลักษณ์ยังประกอบไปด้วยรายละเอียดอีกมากมาย ซึ่งต้องใช้เวลาเพื่อศึกษาลงลึกจากกระบวนกรหรือผู้เชี่ยวชาญ สำหรับคนที่สนใจแนะนำให้ค้นคว้าเพิ่มเติม
ลักษณ์ 1
เนี้ยบเกินใคร รักความสมบูรณ์แบบเป็นที่หนึ่ง
(The Perfectionist, The Reformer)
คนลักษณ์ 1 อยู่ในฐานกาย มักใช้สัญชาตญาณหรือเสียงในหัวคอยชี้ชัดตัดสินว่าตัวเองควรหรือไม่ควรทำอะไร สิ่งใดถูก สิ่งใดผิด ดีหรือไม่ดี เหมาะสมหรือไม่เหมาะสม เพราะต้องการให้ทุกอย่างเป็นไปตามกฎระเบียบหรือมาตรฐานความถูกต้องที่ตัวเองยึดถือมาตลอดเพื่อความเรียบร้อยสมบูรณ์แบบ โดยไม่สนใจว่าคนอื่นอาจมองเป็นคนเคร่งเครียดและเคร่งครัดมากเกินไป แสวงหาความสมบูรณ์แบบในทุก ๆ ด้านของชีวิต ทั้งหน้าที่การงาน ความสัมพันธ์ และการใช้ชีวิต
ลักษณะเด่น : มีความรับผิดชอบสูง ใส่ใจในรายละเอียด ไม่ยอมปล่อยผ่านอะไรไปง่าย ๆ หากรู้สึกว่าสิ่งนั้นยังไม่ดีพอ ตั้งใจทำทุกอย่างไม่ให้มีข้อผิดพลาด เป็นคนที่มีความรอบคอบสูง และมีมาตรฐานสูง ไม่มีคำว่าผักชีโรยหน้า เพราะต้องการทำให้ทุกอย่างออกมาดีที่สุด สมบูรณ์แบบ และไร้ที่ติ
ลักษณะควรระวัง : กดดันตัวเองมากเกินไป อ่อนไหวต่อคำวิจารณ์ หากเกิดข้อผิดพลาดหรือรู้สึกว่ายังทำได้ไม่ดีพอ มักตำหนิตัวเองซ้ำ ๆ และรู้สึกแย่กับตัวเองเป็นเวลานาน หากคนรอบข้างทำสิ่งที่ไม่ถูกต้องหรือขัดกับมาตรฐานที่ยึดถือ จะรู้สึกโกรธ หงุดหงิด และขุ่นข้องใจ ทำให้คนรอบข้างรู้สึกไม่ดีไปด้วย
ลักษณ์ 2
พ่อพระแม่พระ เป็นผู้ให้ ชอบช่วยเหลือเกื้อกูล
(The Giver, The Helper)
คนลักษณ์ 2 อยู่ในฐานใจ จึงมีความละเอียดอ่อนในเรื่องอารมณ์ สามารถสังเกตความรู้สึกและรับรู้ความต้องการของคนอื่นได้ ชอบเอาใจใส่คอยดูแลคนรอบข้าง เพราะถือคติว่า ความรักและความหวังดีเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อเป็นฝ่ายหยิบยื่นให้ผู้อื่นก่อน การให้ความรักและความช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์จึงเป็นสิ่งแสดงคุณค่าและคุณธรรมประจำตัวของคนลักษณ์ 2 โดยคาดหวังลึก ๆ ว่าคนอื่นควรจะทำเหมือนกัน
ลักษณะเด่น : เป็นผู้ให้ มีความเป็นกันเอง ชอบเอาอกเอาใจ ใส่ใจความสัมพันธ์โดยเฉพาะคนพิเศษหรือคนที่มีความสำคัญในชีวิต ปรับตัวเข้ากับคนอื่นได้ง่าย พร้อมช่วยเหลือคนที่ตกทุกข์ได้ยากหรือกำลังมีปัญหา ใครอยู่ด้วยแล้วจะรู้สึกอุ่นใจ ปลอดภัย เบาใจ และสบายใจ
ลักษณะควรระวัง : มักอุทิศตนเพื่อตอบสนองความต้องการของคนอื่น จนบางครั้งอาจละเลยความต้องการของตนเอง เสี่ยงถูกคนไม่หวังดีใช้เป็นเครื่องมือเพื่อฉกฉวยผลประโยชน์ ในยามที่ตัวเองมีปัญหาบ้าง กลับเป็นเรื่องยากที่จะร้องขอความช่วยเหลือจากคนอื่น
ลักษณ์ 3
นักทะเยอทะยาน เปี่ยมด้วยแรงจูงใจใฝ่สำเร็จ
(The Achiever, The Performer)
คนลักษณ์ 3 อยู่ในฐานใจ ให้ความสำคัญกับภาพลักษณ์ สนใจว่าคนอื่นจะมองตัวเองอย่างไร สามารถปรับเปลี่ยนตัวเองไปตามบทบาทหน้าที่ที่ต้องรับผิดชอบได้คล่อง เพราะต้องการสร้างภาพพจน์ที่ดีในสายตาคนอื่น จึงแสดงออกด้วยความมุ่งมั่นทุ่มเททำงาน ตั้งเป้าหมายที่ตั้งใจไปให้ถึง มีความทะเยอทะยาน ไม่หยุดนิ่ง และเพียรพยายามก้าวไปสู่จุดที่ตนเห็นว่าใช้ยืนยันความสำเร็จในทุก ๆ ด้านได้ด้วยตัวเอง
ลักษณะเด่น : ดูเป็นคนที่มีความกระตือรือร้นตลอดเวลา พร้อมฟันฝ่าทุกอุปสรรคและบททดสอบเพื่อไปให้ถึงเป้าหมาย ชอบการแข่งขัน ยินดีที่จะทำงานหนัก ถ้างานนั้นนำพาความสำเร็จหรือความเป็นเลิศมาให้ ทุกก้าวของชีวิตมีความสำเร็จเป็นเส้นชัย เพราะให้คุณค่ากับความสำเร็จเหนือสิ่งอื่นใด
ลักษณะควรระวัง : เกลียดความล้มเหลวเป็นที่สุด ไม่อยากแม้แต่จะนึกถึง พยายามทำทุกอย่างเพื่อให้ตัวเองประสบความสำเร็จ โดยไม่สนวิธีการว่าอาจกำลังควบคุมหรือบงการผู้อื่นอยู่ ใจร้อน ฉุนเฉียวง่าย พร้อมตัดขาดจากเรื่องส่วนตัว หากเรื่องนั้นมีส่วนทำให้ประสิทธิภาพการทำงานลดลง
ลักษณ์ 4
คนช่างฝัน ผู้ใช้อารมณ์ศิลปินนำทางชีวิต
(The Individualist, The Romantic)
คนลักษณ์ 4 อยู่ในฐานใจ สามารถเข้าถึงอารมณ์ในทุกมิติได้ลึกซึ้งมากที่สุดในบรรดาคนทั้ง 9 ลักษณ์ โดยเฉพาะความเศร้าเสียใจ และความผิดหวัง ส่วนหนึ่งเป็นเพราะรู้สึกว่าตัวเองยังไม่ดีพอ จึงพยายามตามหาและเติมเต็มสิ่งที่ขาดหายด้วยการสร้างสรรค์สิ่งใหม่มาทดแทน โดยใช้ประโยชน์จากอารมณ์ศิลปินที่มีอยู่ท่วมท้นภายในและความเป็นคนช่างฝัน กลายเป็นคนที่มีเอกลักษณ์ไม่จำเป็นต้องเหมือนใคร
ลักษณะเด่น : รู้สึกว่าตัวเองไม่เหมือนใคร มีความซื่อตรงกับความรู้สึกของตัวเอง มีความลุ่มลึกทางอารมณ์ เฝ้าค้นหาความหมายของชีวิตและการเติบโต คิดใคร่ครวญในความรักและความสัมพันธ์ มีความคิดสร้างสรรค์ไม่สิ้นสุด มักจะใช้ความรู้สึกนำทางชีวิต เลือกตัดสินใจและแสดงพฤติกรรมออกมาตามสภาวะอารมณ์ในตอนนั้น
ลักษณะควรระวัง : หมกมุ่นอยู่กับอารมณ์และความรู้สึกส่วนตัวเป็นหลักจนละเลยคนรอบข้าง ไม่ชอบความสามัญธรรมดา บางครั้งให้ความสำคัญกับอุดมคติมากเกินไป กลายเป็นตอกย้ำรู้สึกเจ็บปวดจากความอยากมีในสิ่งที่ตัวเองยังไม่มี และเผลอกดทับตัวเองว่าไม่คู่ควรกับสิ่งดี ๆ
ลักษณ์ 5
นักสังเกตการณ์ ผู้รู้ทุกอย่างแต่รักสันโดษ
(The Investigator, The Observer)
คนลักษณ์ 5 อยู่ในฐานหัว มีความกลัวเป็นอารมณ์พื้นฐาน มักแยกตัวใช้ชีวิตอยู่เงียบ ๆ กับความคิดของตัวเอง เพราะความรู้สึกว่าปลอดภัยมากกว่าจะให้ไปข้องเกี่ยวกับใคร มีโลกส่วนตัวสูง เป็นคนมีหลักการ ชอบสังเกต ชอบคิดวิเคราะห์ตามหลักเหตุผล และชอบรวบรวมข้อมูลอยู่ในใจ อยากรู้อะไรต้องรู้อย่างลึกซึ้ง แต่ไม่ค่อยแสดงออกให้คนอื่นรู้ว่าตัวเองกำลังคิดเรื่องอะไรอยู่ถ้าไม่จำเป็น หวงเวลาส่วนตัวและพื้นที่ส่วนตัว
ลักษณะเด่น : มีความกระหายใคร่รู้ เรียนรู้สิ่งใหม่ได้อย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะเรื่องที่อยู่ในความสนใจ ชอบเป็นฝ่ายสังเกตอยู่ห่าง ๆ มากกว่าเข้าไปมีส่วนร่วม สงวนตัว รักษาท่าที ดูเป็นคนที่มีความสุขุม มีบุคลิกน่าเชื่อถือ มีความเป็นผู้ใหญ่ที่น่านับถือ วางตัวได้เหมาะสม
ลักษณะควรระวัง : ค่อนข้างเก็บตัว รักษาระยะห่างจากคนอื่น รู้สึกไม่เต็มใจหากต้องเปิดเผยเรื่องส่วนตัว เป็นคนไม่พึ่งใครและไม่ชอบให้ใครมาพึ่ง อาจถูกตัดสินว่าเป็นคนเย่อหยิ่ง เพราะชอบทำตัวเหินห่างจากสังคม ทำให้พลาดโอกาสที่จะได้ทำสิ่งต่าง ๆ ร่วมกับผู้อื่น
ลักษณ์ 6
คนช่างสงสัย ให้ความสำคัญกับพวกพ้อง
(The Royalist, The Skeptic)
คนลักษณ์ 6 อยู่ในฐานหัว มีความกลัวเป็นอารมณ์พื้นฐาน จึงรู้สึกว่าโลกนี้ไม่ปลอดภัยและเต็มไปด้วยอันตราย ความช่างสงสัยของลักษณ์ 6 จึงไม่ใช่ความใคร่รู้ แต่เป็นความระแวงว่าตัวเองต้องคอยระมัดระวังทุกอย่างที่อยู่รอบตัว นำไปสู่การจินตนาการถึงปัญหาและเรื่องเลวร้ายที่อาจเกิดขึ้นตามมาได้ เพื่อเตรียมวิธีรับมืออย่างทันท่วงที มักจะตั้งคำถามกับผู้มีอำนาจ แต่ก็พร้อมภักดีกับคนที่ไว้ใจได้ ชอบเป็นผู้ร่วมทีมมากกว่าเป็นผู้นำ และรักพวกพ้องเสมอ
ลักษณะเด่น : ไม่ประมาท ระวังตัวเองอยู่ตลอด ไหวพริบดี ตอบสนองต่อสิ่งที่อาจคุกคามหรือไม่น่าไว้ใจได้ไว มีความซื่อสัตย์ ชอบความตรงไปตรงมา เป็นคนที่ผู้อื่นมักให้ความไว้เนื้อเชื่อใจ ใครอยู่ด้วยแล้วจะรู้สึกปลอดภัยและอุ่นใจ พร้อมปกป้องพวกพ้อง โดยเฉพาะคนที่อ่อนแอกว่า
ลักษณะควรระวัง : ไม่ชอบการทรยศหักหลัง กลัวความผิดพลาด ความไม่แน่นอน และความไม่มั่นคง หากรู้สึกว่าตัวเองยังไม่มีความมั่นใจ หรือขาดความเชื่อมั่นในความสามารถ อาจเลือกหนีปัญหามากกว่าปะทะซึ่งหน้า เพราะให้ความสำคัญกับความปลอดภัยของตัวเองเป็นอย่างแรก
ลักษณ์ 7
นักผจญภัย รักสนุก สุขทุกครั้งที่ได้ลองสิ่งใหม่
(The Enthusiast, The Epicure)
คนลักษณ์ 7 อยู่ในฐานหัว มองโลกแง่ดี มักจะคิดถึงสิ่งน่าสนใจ โอกาส ความสนุก ความตื่นเต้น และทางเลือกมากมายที่รออยู่ข้างหน้า ไม่เคยจำกัดความคิดของตัวเองให้อยู่ในกรอบหรือวิธีการแบบเดิม ๆ ดูเป็นคนที่มีเสน่ห์ทางความคิด โดยพื้นฐานเป็นคนอารมณ์ดี ร่าเริงสดใส รักความท้าทาย ชอบความเร้าใจ มีพลังล้นเหลือ มักหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่ทำให้ไม่มีความสุขหรือสร้างความกังวลใจ ไม่ชอบความซ้ำซากจำเจ เก่งแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าได้ดี
ลักษณะเด่น : กระฉับกระเฉง มีชีวิตชีวา มีความคล่องตัวสูง แสวงหาความสุขและเปิดรับเอาสิ่งดี ๆ ที่เป็นพลังบวกเข้ามาเติมเต็มชีวิตตัวเองได้ตลอดเวลา เชื่อว่าชีวิตคือการผจญภัยไปเรื่อย ๆ ไม่เคยหยุดนิ่งอยู่กับที่ คุณค่าของมีชีวิตเกิดจากการได้สร้างประสบการณ์ใหม่ ๆ ด้วยตัวเอง
ลักษณะควรระวัง : เบื่อหน่ายง่าย ไม่ชอบการผูกมัด ไม่ชอบให้ใครมาบงการชีวิต กลัวการถูกบังคับ รักง่ายหน่ายเร็ว ทนอยู่กับสิ่งที่ไม่มีความสนใจไม่ได้นาน บางครั้งดูเป็นคนเอาแต่ใจหรือหุนหันพลันแล่น ในหัวมีสิ่งที่ตัวเองอยากทำเยอะแยะไปหมด คิดว่าประสบการณ์ที่ได้ทำแม้ล้มเหลวมีค่ามากกว่าความสำเร็จ
ลักษณ์ 8
ผู้นำสุดกล้าหาญ พร้อมปกป้องคนรอบข้าง
(The Challenger, The Protector)
คนลักษณ์ 8 อยู่ในฐานกาย เชื่อว่าโลกนี้มีแต่ความไม่เท่าเทียม คนที่อ่อนแอกว่ามักถูกคนที่เข้มแข็งกว่าเอาเปรียบ จึงต้องยึดมั่นในความเป็นธรรม โดยไม่เกรงกลัวใครหรือสิ่งใด มีเลือดนักสู้ไหลเวียนทั่วร่างกาย ไม่ชอบการถูกเอาเปรียบ พร้อมต่อสู้และเรียกร้องความยุติธรรมให้กับพวกพ้องและคนที่ไม่มีปากเสียงหรือไม่มีทางสู้ หากมีเรื่องที่ทำให้ไม่พอใจ จะแสดงความโกรธออกมาอย่างเปิดเผย เมื่อมั่นใจว่าสิ่งที่กำลังต่อสู้อยู่เป็นเรื่องที่ถูกที่ควร ก็พร้อมชนเต็มที่ไม่มียั้ง จนหลายครั้งถูกมองว่าเป็นคนสุดโต่ง
ลักษณะเด่น : มีภาวะผู้นำ ยืนหยัดในความถูกต้องและความยุติธรรม กัดไม่ปล่อย มีพลังต่อสู้อย่างล้นเหลือ มีความน่าเกรงขาม เด็ดเดี่ยว แน่วแน่ และไม่หวาดหวั่นกับอะไรง่าย ๆ เพราะมีความเชื่อมั่นในตัวเองสูง และภูมิใจที่ได้ปกป้องคนอื่น โดยเฉพาะคนที่รักและคนในปกครอง
ลักษณะควรระวัง : มีความเป็นไปได้สูงว่าจะยึดถือตัวเองเป็นศูนย์กลาง เพราะมีความต้องการควบคุมสถานการณ์หรือเรื่องต่าง ๆ รอบตัวเพื่อให้แน่ใจว่าตัวเองจะได้ในสิ่งที่ต้องการ บ่อยครั้งที่ดูเป็นคนก้าวร้าว โผงผาง เอาแต่ใจ จนมองข้ามรายละเอียดหรือเรื่องเล็กน้อยที่ควรใส่ใจ
ลักษณ์ 9
ผู้รักสันติ โอบอ้อมอารี มองโลกแง่ดี
(The Peacemaker, The Mediator)
คนลักษณ์ 9 อยู่ในฐานกาย ถึงแม้ว่าจะมีความโกรธเป็นอารมณ์พื้นฐาน แต่กลับไม่ค่อยโกรธหรือโมโหใคร เพราะเป็นคนรักสงบ สุภาพ อ่อนโยน ไม่ชอบความขัดแย้ง ไม่เรื่องมาก ต่อต้านความรุนแรงทุกรูปแบบ และพยายามกลมกลืนไปกับทุก ๆ คน น้อยครั้งมากที่จะได้เห็นคนลักษณ์ 9 แสดงความโกรธหรือไม่พอใจใครให้เห็น เป็นคนมองโลกในแง่ดีและมีความหวัง มีความเป็นกันเอง เป็นมิตรกับทุกคน มีท่าทีประนีประนอม เข้ากับคนอื่นได้ง่าย ยอมรับและเปิดกว้างเรื่องความหลากหลาย
ลักษณะเด่น : ชอบความกลมเกลียว รักความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ไม่แบ่งแยก ไม่ลำเอียง มีความเป็นห่วงเป็นใยคนอื่น มองทุกคนมีความสำคัญเท่ากัน ไม่เรียกร้องความสำคัญให้ใครหรือตัวเองมากเกินไป มักรับบทเป็นคนกลาง เมื่อมีปัญหาจะทำหน้าที่ไกล่เกลี่ยและพยายามหาทางออกที่ทำให้ทุกฝ่ายสบายใจที่สุด
ลักษณะควรระวัง : ปฏิเสธคนอื่นไม่ค่อยได้ มักใส่ใจและให้ความสำคัญกับคนอื่นมากเกินไป จนละเลยความต้องการของตนเอง มักให้ความสำคัญกับทุกสิ่งเท่า ๆ กัน ทำให้หลงลืมสิ่งที่มีความสำคัญกับตัวเอง บ่อยครั้งที่รู้สึกฟุ้งซ่านง่ายเมื่ออยู่คนเดียว เพราะมีเรื่องให้คิดเยอะ
เฉลยคำตอบแบบทดสอบนพลักษณ์
- เลือกชุดข้อความ A = ลักษณ์ 5 (The Investigator, The Observer)
- เลือกชุดข้อความ B = ลักษณ์ 9 (The Peacemaker, The Mediator)
- เลือกชุดข้อความ C = ลักษณ์ 3 (The Achiever, The Performer)
- เลือกชุดข้อความ D = ลักษณ์ 7 (The Enthusiast, The Epicure)
- เลือกชุดข้อความ E = ลักษณ์ 4 (The Individualist, The Romantic)
- เลือกชุดข้อความ F = ลักษณ์ 6 (The Royalist, The Skeptic)
- เลือกชุดข้อความ G = ลักษณ์ 2 (The Giver, The Helper)
- เลือกชุดข้อความ H = ลักษณ์ 8 (The Challenger, The Protector)
- เลือกชุดข้อความ I = ลักษณ์ 1 (The Perfectionist, The Reformer)
อ้างอิง
- สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา และศูนย์วิจัยและพัฒนาจิตตปัญญาศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. (2552). ศาสตร์แห่งนพลักษณ์ (Enneagram). สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา.
- ศูนย์ความแข็งแกร่งในชีวิต โรงเรียนพยาบาลรามาธิบดี (RSON Resilience Center) คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล. นพลักษณ์ (Enneagram). https://bit.ly/45dqh5W
- Daniels, D. N., & Price, V. A. (2000). The essential enneagram: the definitive personality test and self-discovery guide. HarperCollins Publishers.