เหนื่อยไหม ? ใช้ชีวิตตามความคาดหวังคนอื่น รู้จัก Waithood ชวนปรับจังหวะชีวิตใหม่ให้สุขกว่าเดิม

ทุกคนมี ‘จังหวะชีวิต’ เป็นของตัวเอง แล้วคุณล่ะ ? ค้นพบจังหวะที่ลงตัวกับชีวิตตอนนี้หรือยัง

หากใครรู้สึกว่า ตัวเองต้องเร่งจังหวะการใช้ชีวิตให้ ‘เร็ว’ ตามโลกที่หมุนไปอย่างรวดเร็วและพยายามสร้างเนื้อสร้างตัวให้ประสบความสำเร็จเร็วตามค่านิยมสังคม แต่ผลกลับทำให้ทุกข์และเหนื่อย เพราะนอกจากจะวิ่งตามไม่ทันโลกแล้ว ยังห่างไกลจากคำว่าสำเร็จอีกด้วย

อาจถึงเวลาที่ต้องลองปรับจังหวะการใช้ชีวิตใหม่ให้ ‘ช้า’ ลงบ้าง โดยไม่จำเป็นต้องเร่งรีบกดดันตัวเองให้ไขว่คว้าหาความสำเร็จและความสมบูรณ์แบบในทุก ๆ ด้านตามความคาดหวังของคนอื่น ซึ่งหลายคนพบว่า เป็นหนทางที่ทำให้ชีวิตมีความสุขมากขึ้น

นี่คือปรากฏการณ์ระดับโลกที่เรียกว่า Waithood ซึ่งกำลังเกิดขึ้นกับผู้คนจำนวนมาก โดยเฉพาะคนในวัยที่อายุเข้าเลขสาม

ถ้าคุณเป็นคนหนึ่งที่ยังไม่แน่ใจว่า จังหวะชีวิตของตัวเองในตอนนี้ ดีพอแล้วหรือยัง ? LIVE TO LIFE อยากชวนมาทำความรู้จักกับ Waithood พร้อมสำรวจจังหวะชีวิตที่เป็นอยู่ เพื่อปรับจูนใหม่ให้พอเหมาะพอดีและมีความสุขกว่าที่เคย

Waithood คือ อะไร ?
เผยเหตุผลที่ทำให้คนเลือกมีชีวิต ‘ช้าแต่สุข’

ย้อนกลับไปในปี ค.ศ. 2007 ไดแอน ซิงเกอร์แมน (Diane Singerman) นักรัฐศาสตร์ชาวอเมริกันได้ลงพื้นที่ศึกษาวิถีชีวิตและความเป็นอยู่ของผู้คนในสังคมอาหรับ เธอพบว่า มีคนวัยหนุ่มสาวที่กำลังเติบโตเป็นผู้ใหญ่จำนวนมาก ยังไม่ได้แต่งงานหรือคิดสร้างครอบครัวเป็นของตัวเอง เพราะขาดความพร้อมเรื่องเงิน

ไดแอนจึงริเริ่มคิดค้นคำเรียกวิถีชีวิตของคนอาหรับแบบนี้ว่า Waithood มาจากการรวมกันของ Wait ที่แปลว่า รอคอย กับ Adulthood ที่แปลว่า ความเป็นผู้ใหญ่หรือช่วงวัยที่เริ่มสร้างครอบครัว และให้ความหมายของ Waithood ไว้ว่าเป็นการรอคอยความพร้อมที่จะสร้างครอบครัว หรือเลื่อนเวลาสร้างครอบครัวออกไปก่อน ซึ่งขัดกับค่านิยมของสังคมอาหรับที่อยากให้คนรีบแต่งงานกันไว ๆ

แต่ในความเป็นจริง แน่นอนว่าไม่ได้มีแค่คนอาหรับเท่านั้นที่ชะลอเวลาสร้างครอบครัว เพราะยังมีผู้คนในอีกหลากหลายสังคมที่ไม่ต้องการรีบแต่งงาน เช่น

• คนอเมริกันในช่วงอายุ 25-34 ปีจำนวน 36% เลือกอาศัยอยู่กับพ่อแม่ ไม่คิดซื้อบ้านหรือแยกตัวออกไปใช้ชีวิตด้วยตัวเอง
• คนญี่ปุ่นในช่วงอายุ 18-34 ปี ที่อาศัยอยูในกรุงโตเกียวไม่คิดสร้างครอบครัว เพราะกังวลเรื่องค่าใช้จ่าย และค่านิยมเรื่องบทบาทหน้าที่ที่เคร่งครัดเกินไป
• อายุเฉลี่ยของคนไทยที่ตัดสินใจแต่งงานขยับขึ้นจากเดิม 24.7 ปี เป็น 28.7 ปี และมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นต่อเนื่อง

ยิ่งทำให้ Waithood กลายเป็นปรากฏการณ์หรือกระแสระดับโลกที่เกิดขึ้นในหมู่คนรุ่นใหม่ มากไปกว่านั้น ความหมายที่แท้จริงของ Waithood ในปัจจุบัน กลับไม่ได้จำกัดอยู่แค่เรื่องแต่งงานมีครอบครัวช้าอย่างเดียว แต่ครอบคลุมถึงเรื่องสำคัญอื่น ๆ ในชีวิต โดยเฉพาะเรื่องความสำเร็จ

Waithood จึงกลายเป็นคำที่ใช้บ่งบอกถึง ภาวะของคนที่ชะลอทุกเรื่องของชีวิตให้ช้าลง ทั้งการสร้างเนื้อสร้างตัวให้มีอาชีพการงาน การสร้างความมั่นคงในชีวิต และการสร้างฐานะให้ตัวเองได้เป็นเจ้าของทรัพย์สินอย่างบ้านและรถยนต์

เพราะว่าที่ผ่านมา คน รุ่นใหม่ทั่วโลกต่างต้องเผชิญหน้ากับปัญหาและความท้าทายใหม่ ๆ ที่กลายเป็นอุปสรรคขัดขวางไม่ให้พวกเขาได้ใช้ชีวิตอย่างราบรื่น เช่น ความเหลื่อมล้ำในทุกมิติ การเกิดขึ้นของโรคระบาด การแทรกแซงของเทคโนโลยี AI ที่เข้ามาแย่งตลาดงาน ความขัดแย้งทางการเมือง และภาวะเศรษฐกิจถดถอย

ความยุ่งยากทั้งหมดนี้ ทำให้คนรุ่นใหม่เลือกใช้ชีวิตต่างจากคนรุ่นก่อน โดยไม่ได้ยึดติดความสำเร็จหรือกำหนดสิ่งที่ควรมีตามอายุเหมือนคำพูดที่มักสร้างค่านิยมว่า “อายุเท่านี้แล้ว ต้องมีอะไรเป็นชิ้นเป็นอันบ้าง ?” แต่ Waithood จะคิดหาทางทำให้ชีวิตมีความสุขแบบไม่กดดันตัวเอง

จึงเป็นเรื่องเข้าใจได้ทันทีที่ Waithood ส่วนใหญ่ยังครองโสด ไม่รีบแต่งงาน ไม่รีบซื้อบ้าน ค่อย ๆ สร้างเนื้อสร้างตัวโดยไม่ต้องแข่งขันกับใคร เพื่อจะได้ค้นพบคุณค่าในตัวเองระหว่างก้าวเดินไปสู่เป้าหมายตามความตั้งใจ ซึ่งอาจเป็นเรื่องเล็ก ๆ ในสายตาผู้อื่น แต่เป็นเรื่องที่ทำให้ตัวเองสบายใจและมีความสุข เพราะถ้า ‘เร็วแต่ทุกข์’ ย่อมเลือก ‘ช้าแต่สุข’ ดีกว่า

เช็กลิสต์คำถาม 12 ข้อ
ชวนสำรวจตัวเองว่าใช่ Waithood หรือเปล่า ?

อ่านคำถามแต่ละข้ออย่างตั้งใจ แล้วเลือกตอบว่า ‘ใช่’ หรือ ‘ไม่ใช่’ ให้ตรงกับความคิดและตัวตนที่เป็นอยู่ในตอนนี้

____ 1. บ่อยครั้งที่คุณรู้สึกถูกกดดันหรือรู้สึกไม่เป็นตัวเอง หากต้องตอบคำถามจากญาติผู้ใหญ่ในเรื่องที่เกี่ยวกับความสำเร็จและชีวิตในอนาคต

____ 2. คุณรู้ว่าการวางแผนความมั่นคงให้ชีวิตเป็นเรื่องสำคัญและจำเป็น โดยเฉพาะการวางแผนเกษียณ แต่คุณเลือกใช้จ่ายเงินเพื่อซื้อประสบการณ์ ความทรงจำ และความสุขก่อนสิ่งใด ๆ

____ 3. แม้ว่าอายุจะเข้าใกล้หรือเข้าสู่วัยเลขสามแล้ว แต่คุณกลับรู้สึกว่าตัวเองเด็กกว่าอายุจริง เพราะยังสนุกกับการใช้ชีวิตในทุก ๆ วัน หรือในใจลึก ๆ คุณรู้สึกว่ายังไม่อยากรีบโตเป็นผู้ใหญ่

____ 4. ไม่ใช่เรื่องง่ายที่คนเราจะประสบความสำเร็จตอนอายุยังน้อย

____ 5. คุณตอบตัวเองได้อย่างชัดเจนว่า ‘ยังไม่มีความคิด’ ที่จะแบกรับความรับผิดชอบใหญ่ ๆ ที่เกินกำลังและความพร้อมของตัวเอง โดยเฉพาะการซื้อบ้านและรถยนต์

____ 6. ชีวิตนี้เป็นของคุณเอง จึงตัดสินใจทำหรือไม่ทำสิ่งต่าง ๆ จากความพึงพอใจและความสบายใจของตัวเอง มากกว่าความคาดหวังของพ่อแม่ หรือทำเพื่อเอาอกเอาใจคนอื่น

____ 7. หากเปรียบเทียบกับเพื่อนหรือคนรุ่นราวคราวเดียวกัน พบว่าตลอดเวลาที่ผ่านมาคุณก้าวหน้าในอาชีพการงานค่อนข้างช้ากว่า คือเติบโตช้าทั้งตำแหน่งงานและเงินเดือน

____ 8. ไม่รู้สึกทุกข์หรือกังวลใจใด ๆ ที่ตัวเองไม่ได้ใช้ชีวิตตามค่านิยมสังคม หรือตามแบบแผนที่ญาติผู้ใหญ่เห็นว่าดีและควรทำ ในทางตรงกันข้าม รู้สึกดีใจและมีความสุขมากกว่าที่ได้เป็นคนกำหนดและเลือกเส้นทางชีวิตให้ตัวเอง

____ 9. คุณให้ความสำคัญกับชีวิตในปัจจุบัน มากกว่าอนาคตที่ยังมาไม่ถึง หากต้องตั้งเป้าหมายบางอย่าง คุณมักตั้งเป้าหมายระยะสั้น มากกว่าเป้าหมายระยะยาว

____ 10. สามารถใช้ชีวิตโสดได้อย่างสบายใจ ไม่รู้สึกว่าตัวเองต้องเร่งรีบลงเอยกับใครเพื่อสร้างครอบครัว แม้คนรอบข้างจะรู้สึกเป็นเดือดเป็นร้อนแทน เพราะเห็นว่าคุณอายุมากขึ้นเรื่อย ๆ แต่ยังอยู่ตัวคนเดียว

____ 11. ยอมรับได้ว่าชีวิตของตัวเองในตอนนี้ยังไม่ประสบความสำเร็จ และยังไม่มีอะไรเป็นชิ้นเป็นอัน

____ 12. ความสำเร็จไม่ใช่จุดเริ่มต้นของความสุขเสมอไป เพราะความสุขในความหมายของคุณ เกิดขึ้นได้จากการชื่นชมสิ่งเล็กๆ รอบตัว และการได้ใช้ชีวิตตามที่ใจคุณต้องการ

หลังจากตอบคำถามครบทั้ง 12 ข้อ ให้นับจำนวนข้อที่ตอบ ‘ใช่’ แล้วรวมคะแนน เพื่อตรวจคำตอบกับผลลัพธ์ทั้ง 3 แบบ ดังนี้

• ตอบ ‘ใช่’ น้อยกว่า 4 ข้อ คุณเป็นคนขั้วตรงข้ามกับ Waithood อย่างสิ้นเชิง เพราะให้ความสำคัญกับความสำเร็จในทุก ๆ ด้าน และเป็นคนมุ่งมั่นที่จะใช้ชีวิตตามแบบแผนที่สังคมหรือคนรอบข้างเห็นว่าดี คุณมักตั้งเป้าหมายในชีวิตเอาไว้ชัดเจน และเร่งพยายามทำทุกวิถีทางเพื่อบรรลุเป้าหมายเหล่านั้นให้ได้ไวที่สุด เช่น อายุเท่านี้ต้องมีอะไรเป็นของตัวเองบ้าง
• ตอบ ‘ใช่’ 4-8 ข้อ คุณมักตั้งคำถามถึงการใช้ชีวิตของตัวเองอยู่บ่อยครั้ง ส่วนหนึ่งเป็นเพราะว่าคุณยังลังเลและตัดสินใจเลือกเส้นทางชีวิตไม่ได้อย่างเด็ดขาดว่า ควรก้าวเดินไปบนทางที่พ่อแม่หรือผู้ใหญ่คาดหวังและอยากให้เป็น หรือเลือกทำตามทางที่ตัวเองต้องการด้วยความพยายามและความสามารถของตัวเอง ถึงอย่างนั้น คุณมีแนวโน้มจะใช้ชีวิตตามแนวทาง Waithood ในอนาคต
• ตอบ ‘ใช่’ มากกว่า 9 ข้อ คุณคือคนที่เลือกใช้ชีวิตในแนวทาง Waithood คุณรู้ตัวเองดีว่าคงเคร่งเครียดและไม่มีความสุข หากต้องใช้ชีวิตตามความคาดหวังของคนอื่น เพราะคุณได้ประเมินความพร้อมและปัจจัยต่าง ๆ ในชีวิตที่เป็นอยู่ตอนนี้แล้วพบว่า เป็นเรื่องยากมาก ๆ ที่คุณจะสร้างเนื้อสร้างตัวจนประสบความสำเร็จได้ในเวลาอันสั้น คุณจึงใช้ชีวิตในจังหวะที่ช้าลงแต่มั่นคง โดยไม่ต้องฝืนตัวเองให้เหนื่อยเกินพอดีจนทุกข์ใจ

สุขอย่างยั่งยืนฉบับ Waithood
เคล็ดลับใช้ชีวิตในโลกที่หมุนไวและยกย่องความสำเร็จ

ถึงตรงนี้ เมื่อการใช้ชีวิตแบบ Waithood ช่วยให้รู้สึกสบายใจและมีความสุขมากขึ้น LIVE TO LIFE เชื่อว่ายังมีผู้คนอีกมากมายที่อยากปรับจังหวะชีวิตใหม่ให้ช้าลง โดยเฉพาะคนที่ใช้ชีวิตอยู่ท่ามกลางผู้คนที่ยังให้ความสำคัญกับความสำเร็จมาก ๆ

นี่คือเคล็ดลับปรับจังหวะชีวิต 3 ข้อ ที่จะช่วยเปลี่ยนทั้งความคิด มุมมอง และวิธีใช้ชีวิตให้ ‘ช้าลงแต่สุขเพิ่ม’ ในแบบฉบับของ Waithood

1. กำหนดความหมาย ‘ความสำเร็จ’ ให้ตัวเองใหม่

คนส่วนใหญ่มักสนใจความสำเร็จที่เป็นสิ่งของภายนอกที่ทุกคนเห็นได้ชัดเจน เช่น เงิน สถานะทางสังคม ทรัพย์สมบัติ และอาชีพการงาน จนหลงลืมไปว่า ยังมีความสำเร็จอีกแบบ เป็นความรู้สึกที่อยู่ภายในใจ เช่น ความสุข ความภาคภูมิ ประสบการณ์ชีวิต ความสัมพันธ์ ความรักที่ดี และการเติบโตทางจิตวิญญาณ

คนที่กำหนดความหมายความสำเร็จด้วยอารมณ์และความรู้สึกภายในใจ จะมีทั้งความสุขและความมั่นใจ มากกว่าคนที่ยึดติดกับความสำเร็จที่เห็นภายนอก โดยเฉพาะคน Gen Y เริ่มหันมาใส่ใจและให้คุณค่ากับความสำเร็จในด้านความรู้สึก โดยไม่ต้องเปรียบเทียบความหมายของความสำเร็จของตัวเองกับคนอื่น เพราะแต่ละคนเลือกใช้ชีวิตไปตามจังหวะที่ต่างกัน

2. มั่นคงและหนักแน่นกับ ‘จังหวะการใช้ชีวิต’ ที่ตัวเองเลือก

ต้องยอมรับความจริงที่ว่า ไม่ใช่ทุกคนจะเห็นด้วยกับจังหวะการใช้ชีวิตที่ช้าแต่สุขแบบ Waithood โดยเฉพาะคนรุ่นก่อนที่ยังยึดถือค่านิยมเดิม ๆ เช่น ต้องแต่งงานไวให้มีลูกทันใช้ หรือรีบสร้างเนื้อสร้างตัวให้ประสบความสำเร็จ จึงมักไม่เห็นด้วยกับลูกหลานที่ใช้ชีวิตนอกกรอบที่พวกเขาคาดหวังและอยากให้เป็น

นอกจาก จะต้องมั่นคงและหนักแน่นในจังหวะการใช้ชีวิตที่ตัวเองเลือกแล้ว ยังต้องหาทางรับมือกับคนรุ่นก่อนด้วย ในกรณีที่เป็นญาติหรือคนในครอบครัว ควรเตรียมคำอธิบายไว้ตอบเวลาถูกถามถึงวิธีใช้ชีวิตที่ชะลอทุกเรื่องให้ช้าลง โดยเฉพาะเรื่องความสำเร็จ เช่น “ยังไม่พร้อม มีความสุขกับการใช้ชีวิตแบบนี้มากกว่า”

หรือไม่ก็เลือกคบหาแต่คนที่เข้าใจและยอมรับในสิ่งที่คุณเป็น เพราะช่วยลดความรู้สึกโดดเดี่ยวและเพิ่มแรงบันดาลใจในการใช้ชีวิตแบบ Waithood ได้ดี

3. ยอมรับว่าชีวิตคือความไม่เที่ยงแท้และ ‘เปลี่ยนแปลง’ ให้ดีขึ้นได้

บางคนมีความสุขกับการรีบใช้ชีวิตที่ไขว่คว้าความสำเร็จ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า คนใช้ชีวิตอย่างค่อยเป็นค่อยไปในแบบ Waithood จะมีความสุขน้อยกว่า เพราะยังมีคนจำนวนมากที่เป็นทุกข์เพราะยึดติดว่าชีวิตต้องเป็นเช่นนั้นเช่นนี้เสมอไป

ในทางตรงกันข้าม คนที่ยืดหยุ่นและรู้จักปรับจังหวะชีวิตให้สอดคล้องกับความพร้อมและเงื่อนไขตามแต่ละช่วงวัย จะกลายเป็นคนที่มีความสุขมากกว่าใคร มีระดับความเครียดต่ำกว่า และมีความพึงพอใจในชีวิตสูง

ปรากฏการณ์ Waithood จึงเปิดโอกาสให้ทุกคนเรียนรู้ที่จะปรับตัวได้ตลอดชีวิต คือรู้ว่าช่วงไหนควรเร็ว ช่วงไหนควรช้า เพื่อสร้างสมดุลชีวิตที่ทำให้ค้นพบคุณค่าในตัวเองได้ว่า ความสุขของชีวิตนั้น ส่วนหนึ่งเกิดจากตัวเราเป็นคนกำหนด และถ้าหากทำผิดพลาดไปบ้างจนกลายเป็นความทุกข์ ให้คิดว่านี่คือเรื่องปกติ เพราะชีวิตจริงไม่มีคำว่าสุขไปตลอด ทุกข์ไปตลอด และสมบูรณ์แบบไปตลอด

ถึงตรงนี้ LIVE TO LIFE หวังว่า ทุก ๆ คน โดยเฉพาะคนในวัยที่อายุเข้าสู่เลขสาม จะสามารถตอบตัวเองได้อย่างมั่นใจว่า จังหวะแบบไหนที่ลงตัวกับชีวิตตอนนี้ ระหว่าง ‘เร็วแต่ทุกข์’ หรือ ‘ช้าแต่สุข’

อ้างอิง

• สำนักงานสถิติแห่งชาติ. ทำไมคนไทย ถึงไม่อยากมีลูก?. https://bit.ly/4hVYf1I
• Inhorn, M. C., & Smith-Hefner, N. J. (Eds.). (2021). Waithood: Gender, Education, and Global Delays in Marriage and Childbearing (1st ed., Vol. 47). Berghahn Books.
• United Nations Development Programme. Waithood. https://bit.ly/3DO68IP
• Pew Research Center. A Rising Share of Young Adults Live in Their Parents’ Home. https://bit.ly/42kSENX
• Justin McCurry. Record number of young people in Japan rejecting marriage, survey shows. https://bit.ly/4iIMmNX